پولیپ بینی؛ علل، علائم و راه های درمان آن

پولیپ بینی یکی از بیماری های است که معمولا در اثر التهاب مزمن در حفره های بینی و سیسنوس ها ایجاد می شود. شاید بسیاری از افراد به دلایل مختلف دارای پولیپ در یک و یا دو سمت بینی خود شوند که بدون علامت بوده و نیاز به درمان نداشته باشند. اما در مواردی پولیپ ها با علائم مختلفی مانند آبریزش و گرفتگی بینی بروز می کنند که آزاردهنده بوده و نیاز به درمان دارد. به منظور آشنایی با علل، علائم، راه های تشخیص و راه های درمان پولیپ بینی تا انتهای این مقاله همراه ما باشید.

پولیپ بینی چیست؟

پولیپ بینی یک ضایعه یا توده غیر سرطانی خاکستری رنگ و یا بی رنگی است که معمولا از مخاط سینوس ها و در برخی اوقات از خود بینی ایجاد می شود. ظاهر پولیپ ها اغلب به مانند خوشه های انگور هستند و در افراد مختلف به صورت خفیف تا شدید ظاهر می گردد. در نوع خفیف آن علائم خاصی دیده نمی شود و اغلب نیازی به درمان ندارند. در حالی که رشد غیر طبیعی آن ها می تواند از تخلیه طبیعی سینوس ها جلوگیری کرده و سبب انسداد مجرای بینی و مشکلات تنفسی شود.

علت پولیپ بینی و عوامل اثرگذار بر آن

علل قطعی برای ایجاد پولیپ بینی وجود ندارد، وجود التهابات و عفونت های مزمن درون بینی از عوامل اصلی به ایجاد پولیپ بینی هستند .همچنین، حساسیت (رینیت آلرژیک) و آسم می تواند سبب تورم مخاط بینی شده و به شکل یک نسج مازاد مشاهده شود که درون بینی و سینوس ها را می پوشاند و به تدریج بزرگتر می شود. به طور کلی عواملی که می تواند باعث تشکیل پولیپ بینی شود، عبارتند از:

1. سینوزیت مزمن: عدم درمان عفونت سینوسی و ادامه دار شدن سینوزیت مزمن برای ماه ها می تواند خطر ایجاد پولیپ بینی را افزایش دهد.
2. آسم: تقریبا 39 درصد از مبتلایان به آسم دارای پولیپ بینی هستند و داشتن همزمان آسم و پولیپ بینی می تواند سبب بروز مشکلات تنفسی متعدد شود.
3. رینیت آلرژیک: رینیت آلرژیک یا حساسیت بینی که دو شکل دائمی و فصلی وجود دارد، معمولا در اثر تحریک مواد حساسیت زا ایجاد شده و با علائمی مانند آبریزش بینی و خارش چشم ظاهر می شود. از آنجایی رینیت آلرژیک باعث التهاب می شود که ممکن است به ایجاد پولیپ منجر شود.
4. سینوزیت قارچی: این بیماری می تواند باعث کند شدن یا جلوگیری از تخلیه مخاط از سینوس ها می شود، در نتیجه امکان ایجاد پولیپ در افراد مبتلا به این بیماری بیشتر است. توجه داشته باشید که عدم درمان سینوزیت قارچی علاوه بر پولیپ می تواند حس بویایی شما آسیب برساند.
5. حساسیت به آسپرین: برخی افراد ممکن است به دلیل حساسیت به آسپرین باعث مشکلات تنفسی، حساسیت و حتی پولیپ بینی شوند.
6. فیبروز کیستیک: یک اختلال ژنتیکی است که باعث انباشته شدن مخاط و مسدود شدن راه های هوایی می شود. در نتیجه این بیماری می تواند خطر ابتلا به عفونت ریه، مشکلات تنفسی و پولیپ را افزایش دهد.

علائم پولیپ بینی

شاید بسیاری از افراد دارای پولیپ باشند، اما به دلیل کوچک بودن آن از وجودش اطلاعی ندارند. اما به هنگام رشد غیر طبیعی و بزرگ شدن با علائمی همراه می شود. مهم ترین علامت این بیماری انسداد بینی است، با این از دیگر علائم این بیماری می توان به موارد زیر اشاره کرد.

• آبریزش بینی
• انسداد و گرفتگی بینی
• خر خر در خواب
• در د در قسمت پیشانی، سینوس ها و نواحی مختلف صورت
• خشک شدن گلو در هنگام خواب
• تولید مخاط های زیاد بینی و خارج شدن از گلو
• آپنه خواب
• اختلال و مشکلاتی تنفسی به هنگام خواب به طوری که فرد خواب راحتی ندارد
• کم شدن حس بویایی
• تنفس از راه دهان
• سردرد و خستگی پس از بیدار شدن از خواب

لازم به ذکر است که تورم و بزرگ شدن شاخک بینی نیز می تواند علائم مشابهی مانند پولیپ بینی ایجاد کند و نباید با این عارضه اشتباه گرفته شود. در نتیجه داشتن هریک از علائم ذکر شده در بالا، نشانه پولیپ نبوده و تشخیص علت بروز آن ها باید توسط متخصص گوش، حلق و بینی انجام گیرد.

پولیپ بینی را چگونه تشخیص دهیم؟

معمولاً پزشک با پرسیدن سوالاتی مربوط به علائم، معاینه فیزیکی عمومی و معاینه بینی شما و پاسخ‌هایی که شما می‌دهید می‌تواند تشخیص دهد که آیا شما پولیپ دارید یا خیر. گاهی اوقات پولیپ ها ممکن است با کمک یک ابزار ساده قابل مشاهده باشند.

بدون شک وجود علائم و نشانه های ذکر شده در بالا می تواند دلیل وجود پولیپ باشد. با این حال بهترین راه تشخیص این بیمار مراجعه به جراح بینی یا متخصص گوش، حلق و بینی است. برای مشاهده پولیپ معمولا از آندوسکوپ بینی استفاده می شودو برای تشخیص دقیق اندازه و محل پولیپ روش های تکمیلی دیگری مانند MRI یا سی تی اسکن انجام می شود. همچنین، در مواردی که از آلرژی طولانی مدت رنج می برد، آزمایشانی جهت تعیین علت آلرژی صورت می گیرد. لازم به ذکر است که برخی از پولیپ ها قابل لمس و جابه جایی هستند. همچنین در مواقعی که پولیپ رشد به رویه کرده و بسیار بزرگ شده باشد، پزشک می تواند آنها را از سوراخ بینی و بدون ابزار مشاهده کند .

سایر آزمایشات تشخیصی پولیپ بینی عبارت‌اند از:

بیشتر بخوانید: انحراف تیغه بینی و سینوزیت

پولیپ بینی چگونه درمان می شود؟

پس از مراجعه به پزشک و بررسی علل، علائم و اندازه پولیپ روش درمانی مناسب برای فرد اتخاذ می شود. همان طور که اشاره پولیپ های کوچک نیاز به درمان نداشته و در اغلب بیماران بدون علائم وجود دارد. در حالی که بزرگ شدن پولیپ ها سبب بروز علائم شده و نیاز به درمان دارند. روش های درمان پولیپ بینی عبارتند از:

1- درمان پولیپ بینی با دارو

معمولاً برای درمان پولیپ بینی با استفاده از داروها شروع می کنند. معمولا استفاده از داروها می تواند حتی پولیپ های بزرگ را کوچک یا ناپدید کند. از گزینه های درمان های دارویی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

2- جراحی پولیپ بینی

اگر اندازه پولیپ ها به میزانی باشد که موجب انسداد شود، باید توده ایجاد شده برداشته شود که در این مواقع جراحی پولیپ بینی توسط جراح صورت می گیرد. به طور کلی جراحی پولیپ بینی به دو شکل انجام می شود که عبارتند از:

 جراحی پلی پکتومی

اگرچه این روش درمانی برای برداشتن پولیپ های رحم و روده متداول تر است، اما گاهی برای برداشتن پولیپ های بینی که بسیار بزرگ نیستند، نیز استفاده می شود. در این جراحی بیمار تحت بیهوشی کامل یا نیمه بیهوشی قرار گرفته و جراح به کمک انبر یا میکرودبریدر اقدام به برداشتن پولیپ می کند.

جراحی آندوسکوپیک سینوس

اگر درمان دارویی پولیپ بینی را کوچک یا از بین نبرد، ممکن است برای برداشتن پولیپ ها و اصلاح مشکلات مربوط به سینوس ها که آنها را مستعد التهاب و ایجاد پولیپ می کند، نیاز به انجام جراحی آندوسکوپی داشته باشید.

شایع ترین روش جراحی پولیپ بینی، جراحی آندوسکوپیک سینوس که به روش بسته و بدون نیاز به برش انجام می شود. در این روش به کمک آندوسکوپ و لیزر توده ها به طور کامل برداشته می شوند. این جراحی معمولا بین نیم تا یک ساعت است و بیمار نیازی به بستری شدن در بیمارستان نداشته و در همان روز ترخیص می شود . بعد از جراحی می بایستی بیمار مدت ده روز آنتی بیوتیک مصرف کرده و برای به تاخیر انداختن برگشت پولیپ بینی و عود کردن مجدد آن از داروهای ضد آلرژی نیز استفاده کنند.

در جراحی آندوسکوپی، جراح یک لوله کوچک با یک لنز بزرگ‌نمایی روشن یا دوربین کوچک (اندوسکوپ) را وارد سوراخ‌های بینی می‌کند و آن را به داخل حفره‌های سینوسی هدایت می‌کند. پزشک با استفاده از ابزارهای کوچک پولیپ ها و سایر موادی که جریان مایعات را از سینوس های شما مسدود می کنند را برمی‌دارد.

جراح شما همچنین ممکن است منافذی که از سینوس ها به مجرای بینی شما منتهی می شود را بزرگ کند. معمولا جراحی آندوسکوپی را به صورت سرپایی انجام می دهند.

پس از جراحی، احتمالاً از اسپری بینی کورتیکواستروئیدی برای جلوگیری از عود پولیپ بینی استفاده خواهید کرد. پزشک شما همچنین ممکن است استفاده از شستشوی آب نمک (سالین) را برای بهبود پس از جراحی توصیه کند.

محققان در حال مطالعه نقش داروهای بیولوژیک، از جمله داروهایی که آسم شدید را درمان می کنند، در کمک به کاهش پولیپ بینی و تسکین علائم هستند. تحقیقات اولیه نشان می‌دهد که این داروها ممکن است برای افرادی که پولیپ‌های بینی آنها به کورتیکواستروئیدها یا جراحی پاسخ نمی‌دهند، گزینه‌هایی مناسب باشند.

آماده شدن برای قرار ملاقات شما

اگر علائم پولیپ بینی دارید، با مراجعه به پزشک اقدامات اولیه درمان خود را شروع کنید. با این حال، ممکن است پزشک شما را به متخصص گوش، حلق و بینی (ENT) یا متخصص آلرژی برای آزمایش‌های تشخیصی یا درمان ارجاع دهد.

از آنجایی که قرار ملاقات ها می تواند کوتاه باشد و اغلب موارد زیادی برای بحث وجود دارد، ایده خوبی است که زودتر آماده شوید. در ادامه چند پیشنهاد وجود دارد که به شما کمک می کند تا برای قرار ملاقات خود آماده شوید و بفهمید که از پزشک خود چه انتظاری دارید.

آنچه شما می توانید انجام دهید

هنگامی که قرار ملاقات خود را تعیین می کنید، بپرسید که آیا برای انجام آزمایشات خونی باید ناشتا باشید یا برای آماده شدن برای آزمایش های تشخیصی باید کار دیگری انجام دهید.

تمام علائم خود را یادداشت کنید، حتی اگر به نظر می رسد که با بینی یا سینوس های شما ارتباطی ندارند. پزشک شما می خواهد جزئیات مربوط به زمان شروع علائم شما و اینکه آیا به نظر می رسد چیزی آنها را بهتر یا بدتر می کند، بداند.

ترجیحا یکی از اعضای خانواده یا دوستان را به همراه خود ببرید. همراه داشتن یک نفر می تواند به شما کمک کند تا تمام اطلاعات ارائه شده در طول قرار خود را به خاطر بیاورید.

فهرستی از سایر شرایط پزشکی خود تهیه کنید. پزشک شما می خواهد بداند که آیا در حال حاضر برای آلرژی، آسم یا هر بیماری دیگر تحت درمان هستید یا خیر.

فهرستی از تمام داروهای خود از جمله داروهای بدون نسخه و ویتامین ها یا مکمل ها تهیه کنید.

کلام آخر

پولیپ بینی یک توده غیر سرطانی است که اغلب به دلیل التهاب مزمن در حفره های بینی و سیسنوس ها به وجود می آیند. اگرچه علت اصلی این پولیپ ها مشخص نیست، اما افراد مبتلا به آلرژی، آسم، حساسیت به آسپرین، عفونت های سینوسی، عفونت های حاد و مزمن، وجود جسم خارجی در بینی و فیبروز کیستیک بیشتر در معرض خطر هستند. همان طور که اشاره شد، پولیپ های کوچک بدون علائم هستند، به طوری که فرد از وجود آن ها بی اطلاع است.

اما در مواردی که پولیپ بزرگ می شود علائمی مانند آبریزش بینی، درد در ناحیه سر و صورت، مشکلات تنفسی و اختلالات خواب در فرد بروز می کند. هر چه میزان پولیپ کوچکتر باشد، احتمال درمان آن با دارو بیشتر است. در حالی که اغلب پولیپ های بزرگ تنها از طریق جراحی برداشته می شوند. توجه داشته باشید که پس از جراحی احتمال بازگشت مجدد پولیپ بینی وجود دارد، با این حال درمان آلرژی و سایر عوامل خطرساز از تشکیل پولیپ ها جلوگیری کرده یا سرعت رشد آن را کاهش می دهند.